www.bractworycerskiechzo.fora.pl

Baldwin

Znaleziska hełmów z okresu około XII i XIII wieku

Próba stworzenia Biblioteki wszystkich znalezisk z naszego okresu zainteresowania

--

Hełm z Jeziora Lednickiego, (Lednica)

Miejsce znalezienia: Jezioro Lednickie (Lednica), gmina Łubowo?, powiat gnieźnieński, woj. wielkopolskie, Polska
Datowanie: XI wiek - XII wiek .
Znalazł: ?
Data odkrycia: ?
Sposób znalezienia: podczas penetracji podwodnej jeziora
Wymiary:
wysokość dzwonu - 18,5cm;
średnica otworu - 20-22cm;
dł. nosala - 6cm;
największa szer. nosala - 4cm;
grubość blachy dzwonu - 0,25-0,40cm
Skład: żelazo
Miejsce przechowywania: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy

--------------------------------------------------------------

Early Helmet Date: 12th century Culture: probably French or British Medium

Date: 12th century
Culture: probably French or British
Medium: Steel
Dimensions: H. 11 1/4 in. (28.6 cm); W. 7 1/2 in. (19.1 cm); D. 9 1/2 in. (24.1 cm); Wt. 2 lb. 14.3 oz. (1312.6 g)
Classification: Helmets
Credit Line: Bashford Dean Memorial Collection, Funds from various donors, 1929
Accession Number: 29.158.32

Early Helmet Date: 12th century Culture: probably French or British Medium: Steel Dimensions: H. 11 1/4 in. (28.6 cm); W. 7 1/2 in. (19.1 cm); D. 9 1/2 in. (24.1 cm); Wt. 2 lb. 14.3 oz. (1312.6 g)

[link widoczny dla zalogowanych]*&deptids=4&pos=3556

Baldwin

Hełm (Jezioro Orchowskie)

Jezioro Orchowskie - jezioro w Wielkopolsce, w którym znaleziono liczne obiekty i luźne przedmioty, pochodzące z różnych okresów - epoki kamienia i brązu oraz wczesnego i późnego Średniowiecza (okoliczności powstania niektórych obiektów są prawdopodobnie dotąd niewyjaśnione):

hełm stożkowy,
w płn.-wsch części przybrzeżnej znajdują się pozostałości drewnianego pomostu (?) oraz liczne pale, a towarzyszą im zabytki sprzed 2500 lat, datujące cały ten zespół, natrafiono na kamienną motykę ze schyłku epoki kamienia, być może użytą w czasie połowu ryb, wzdłuż wschodniego brzegu ujawniono mur z kamieni i gotyckiej cegły, tzw. palcówki. Mierzy on ponad 100 m długości, wysokości 9-12 m (!) i uchwytny jest od głębokości 1-1,5 m. Jest on położony w odległości około 12-15 m od brzegu i posadowiony na spadzistej krawędzi jeziora,
od strony zachodniej w głąb jeziora biegnie szeroka grobla, o której istnieniu wspominali mieszkańcy; w jej obrębie natrafiono na liczne militaria wczesnośredniowieczne z X-XII w., w tym żelazne topory, groty włóczni, prawdopodobnie resztki pancerza itp. Kilka całych i liczne ułamki naczyń z XIII-XIV w. pochodzą z sąsiedniej części jeziora, przypuszcza się, że w północnej części jeziora leży jeszcze znacznych rozmiarów łódź-dłubanka, której dokładniejsze poznanie utrudnione jest grubą warstwą mułu.

(Wg Zbigniewa Bukowskiego "Archeologia podwodna w Polsce", "Problemy" z sierpnia 1979 s. 27-35.)

Informacje o wykopalisku

Hełm z Jeziora Orchowskiego

Miejsce znalezienia: Jezioro Orchowskie, gmina Orchowo, pow. słupecki, woj. wielkopolskie, Wielkopolska, Polska
Datowanie: XI - XII wiek .
Znalazł: ?
Data odkrycia: lipiec 1969 r.
Sposób znalezienia: przypadkowo wyłowiony przez rybaka
Wymiary:
wysokość
z nosalem 27,9cm
bez nosala 20,5cm
szerokość
przód-tył 24cm
lewo-prawo 21cm
szerokość nosala
u nasady 3cm
w najszerszym miejscu 3,7cm
Skład: żelazo
Miejsce przechowywania: oryginał w prywatnym zbiorze Stanisława Pijanowskiego z Głuchej Puszczy, kopia Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie

źródło: [link widoczny dla zalogowanych]

Baldwin

Hełm (Lipowiec) - Ruś

Opis

Hełm z tzw. maską twarzową, typowy dla tzw. Czarnych Kłobuków. Chakaterystyczne brązowe ucho było znalezione wraz z hełmem, ale zostało zagubione. Również resztka czepca kolczego nie przetrwała do dziś. Kiedy hełm został znaleziony, obrócona maska leżała na hełmie
Maska przedstawia mężczyznę, z haczykowatym nosem, długimi wąsami uniesionymi w górę. Została wykonana z jednego kawałka blachy.
Dzwon hełmu składa się z dwóch części: cylindrycznej dolnej, na której osadzona jest część w kształcie wklęsłej piramidy.

O hełmach z maską twarzową z "Broń w dawnej Polsce" Żygulskiego:

Typ III tworzą hełmy z zasłonami zakrywającymi całą twarz, mające dzwony w formie czworobocznej, kanelowanej piramidki z okrągłą podstawą. Z przodu dzwon takiego hełmu posiadał czworokątny wykrój do przymocowania żelaznej maski, wykutej w kształcie rysów twarzy, z wykrojami na oczy i usta. Szczyt dzwonu zakończony był szpilą, u dołu znajdował się czepiec. Hełmy te, pojawiające się od X w., Kirpicznikow przypisał koczownikom, zwłaszcza tzw. Czarnym Kłobukom, z okolic Środkowego Naddnieprza. Znane są dwa przykłady: jeden ze wsi Kowale (ryc. 34 III), drugi ze wsi Lipowiec. Nie ulega wątpliwości, że zasłony miały charakter bojowy: chroniły twarz, zwłaszcza przed strzałami. Na pewno też budziły przestrach u przeciwnika. Możliwe, że maskom nadawano wyraz portre¬towy, aby łatwiej było rozpoznać dowódcę noszącego taki hełm. Sporadycznie hełmy takie używane były przez wodzów tatarskich jeszcze w XV i XVI w. Przypomnieć należy, że najstarsze wyobrażenie hełmu z maską modelowaną według rysów twarzy zachowało się w pergameńskiej rzeźbie architekto¬nicznej z II w. p.n.e., znaleziono też kilka oryginalnych, rzymskich hełmów tego rodzaju, używanych przez konnicę w rynsztunku paradnym. Takich hełmów używali też Partowie, od których przejęli je koczownicy.

Informacje o wykopalisku

Hełm (połowiecki?) z maską twarzową

Miejsce znalezienia: wieś Lipowiec; Rosja
Datowanie: XII wiek - XIII wiek
Znalazł: ?
Data odkrycia: 1891
Sposób znalezienia: ?
Wymiary:
maska:
w najszerszym miejscu: 17 cm
wysokość (od czoła do brody): 20cm
długość oka: 4,5 cm
szerokość oka: 1,7 cm
długość ust: 5 cm
długośc nosa: 7 cm
grubość (wraz z korozją): 3-5 mm (?)
Skład: stal
Miejsce przechowywania: Ermitaż, Sankt Petersburg

źródło: [link widoczny dla zalogowanych]

---------------------------------------------------------------------------------

Hełm Jarosława Wsiewołodowicza -Ruś

Informacje o wykopalisku

Hełm Jarosława Wsiewołodowicza

Miejsce znalezienia: Jurjew Polski, Rosja
Datowanie: Druga połowa XII wieku
Data odkrycia: 1808
Sposób znalezienia: Znaleziony przez chłopów
Wymiary:
Średnica: 21 (19,5) cm (w zależności od źródła)
Wysokość: 19 cm
Skład: Żelazo, srebro
Miejsce przechowywania: Muzeum Kremla (zbrojownia), Moskwa

Opis

Hełm zaliczony przez Kirpicznikowa do typu IV - hełmów charakteryzujących się kopulastym kształtem, lekko zaostrzonym dzwonem, osłoną oczu zbliżoną do półmaski (ew. okularów), wydatnym nosalem i czepczem kolczym zakrywającym kark, szyję, a także przednią część twarzy. Kirpicznikow określił tą grupę jako najbardziej oryginalne dzieło ruskich płatnerzy. Oprósz hełmu księcia Jarosława do tej grupy zalicza się również , choć nie tak pięknie zdobione, hełmy: z Nikolskoje, Nogajska oraz 2 okazy z Horodyszcza.

Dzwon hełmu jest ozdobiony listkami srebra, płaskorzeźbami, ornamentami wyrytymi i wytrawionymi. Wokół dolnej krawędzi hełmu biegnie pasek z rzeźbionymi gryfami, ptakami, śnieźnymi panterami oddzielonymi liliami.

W związku jednak z kilkoma zmianami właściciela hełm jest dekorowany w kilku fazach. Na przykład czub został dodany bezpośrednio na górę dzwonu ukształtowaną w gwiazdę (widać na obrazkach i zdjęciu). Na każdmy ramieniu gwiazdy przedstawione są inne postacie (Chrystus, św. Bazyl, św. Jerzy i św. Teodor) Także płytka z wyrzeźbionym archaniołem Michałem została donitowana później.

Charakterystyczny dla hełmu jest nosal ukształtowany w dziób. Olenin, piszący o hełmie w 1832 roku wspomina również o półmasce (w formie okularowej), któejkwestia wciąż jest nierowiązana

Hełm został prawdopodbnie pozostawiony na lipickim pobojowisku (z 1216 roku )przez uciekającego księcia Jarosława.

Hełm znajduje się obecnie w muzeum w Moskiwe i jest jednym z najcenniejszych zabytków zbrojownii Kremla, w którego kolekcji był już przed rokiem 1835.

Linki

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Baldwin

Szyszak (Korolewino) -Ukraina

Informacje o wykopalisku

Szyszakz Korolewino

Miejsce znalezienia: Korolewino k.Tahańczy, pow. kaniowski, Ukraina
Datowanie: XII wiek
Znalazł: Józef Choynowski
Data odkrycia: koniec XIXw
Sposób znalezienia: badania kurhanu
Wymiary:
Wysokość:
Całość: 465 mm
Dzwon hełmu: 460 mm
Tuleja ze szpilą: 206 mm
Szpila: 106 mm
Długość:
Nosal: 74 mm
Skład: stal, srebro i/lub złoto
Miejsce przechowywania: Państwowe Muzeum Archeologiczne, Warszawa

Opis

Szyszak został znaleziony przez polskiego archeologa Józefa Choynowskiego pod koniec XIX wieku w kurhanie na uroczysku koło Korolewino, razem z kolczugą, fragmentem tarczy migdałowej, szabli, sajdaka, wędzidła i pary strzemion i jeszcze kilkoma innymi przedmiotami.

Hełm został sklasyfikowany przez Kirpicznikowa, wraz z czterema podobnymi hełmami jako typ IIB. Szyszak z Korolewino jest klasycznym przykładem tego typu, który pojawił się w XII wieku pod wpływem ludów koczowniczych. Charakteryzuje sie on wysokim, kulisto-stożkowym dzwonem, zakończonym guzem (tzw. jabłkiem) lub jak w przypadku hełmu z Korolewino guzem ze szpilą do przyczepienia chorągiewki-jałowca.

Szyszak z Korolewnino miał wycięcia na oczy, uwydatniony nosal wraz z płytką wzmacniającą przód hełmu oraz czepiec kolczy osłaniający kark. Dzwon był złocony i/lub srebrzony.

Hełmy tego typu były bardzo lubiane na Rusi, co pokazują nam tzw. Kronika Radziwiłowska z przełomu XII i XIII wieku oraz Psałterz Nowogrodzki z XIV wieku.

Literatura
Żygulski "Broń w dawnej Polsce"

źródła:
[link widoczny dla zalogowanych]

Baldwin

bardzo dobre hi obrazu określenie "proto-greathelms" jak widać na tabliczce z początku 13 wieku, być może nawet z dnia 1200 -1215. Hełmy twarzy są w nim w prawej części obrazu - Sanktuarium Karola Wielkiego.

[link widoczny dla zalogowanych]

Baldwin

1230-1240 - "głowa rycerza, prawdopodobnie St. Maurice ', kopiowanie, Bamberg, Muzeum Historyczne, Bamberg, Bawaria, Niemcy

Ta kopia głowę rycerza, z naturalnej wielkości postać, prawdopodobnie przedstawia St Maurice, patrona miasta, i może pochodzić od Bamberg Dom lub średniowiecznego mostu.

Kask, z Spangenhelm-budowy, brakuje jej nosa i wygląda dość archaicznie: może to był rzeźbiony szukać - starożytny, używany hełm prawdopodobnie kilka pokoleń wcześniej, od St. Maurice mieszkał w 3. wieku.

Uwaga brodą-pasek. Kolczuga pod hełmem, na Hełmie pasek.

[link widoczny dla zalogowanych]

Baldwin

hełm z Dargen (zachodnia strona zalewu szczecińskiego) jest datowany 3cia ćwiartka XIII wieku.